Smart Grid หัวใจพลังงานแห่งอนาคต ที่เชื่อมโยง Data Center และความยั่งยืน

 

ในงานสัมมนา POSTTODAY THAILAND SMART CITY 2026 "Data Center – พลิกประเทศ" คุณนิทัศน์ วรพนพิพัฒน์ กรรมการผู้จัดการใหญ่ บริษัท ราช กรุ๊ป จำกัด (มหาชน) ได้เน้นย้ำถึงความสำคัญของ Smart Grid (สมาร์ทกริด) ว่าเป็นมากกว่าแค่ระบบไฟฟ้าอัจฉริยะ แต่คือ หัวใจสำคัญของเมืองอัจฉริยะและความยั่งยืนของไทย

Smart Grid ในนิยามใหม่: ระบบพลังงานอัจฉริยะทั่วประเทศ

• จุดเริ่มต้น: แนวคิด Smart Grid เริ่มต้นเมื่อ 10-15 ปีก่อน เพื่อแก้ปัญหาไฟดับในสหรัฐฯ โดยเน้นที่ Distributed Generation หรือการกระจายแหล่งผลิตไฟฟ้าขนาดเล็กตามชุมชน

• ปัจจุบัน: Smart Grid ถูกนิยามให้ครอบคลุมและฉลาดมากขึ้น เป็นระบบที่ผสมผสานแหล่งพลังงานทุกชนิด ทั้งหมุนเวียน (Renewable) และดั้งเดิม เข้าด้วยกัน โดยมีเทคโนโลยีหลักคือ:

• ICT และระบบสื่อสาร 2 ทาง: สำหรับแลกเปลี่ยนข้อมูล
• Smart Meter: วัดผลอย่างละเอียด
• ระบบควบคุมอัตโนมัติ (AI): ที่สามารถ "คิดเอง สั่งงานเอง" เพื่อสร้างสมดุลพลังงานแบบเรียลไทม์
• ผู้ใช้ปลายทาง: สามารถมีส่วนช่วยเสริมเสถียรภาพของกริดได้ด้วย

ผลลัพธ์ที่ไทยจะได้รับ หากเดินหน้าสู่ Smart Grid

Smart Grid นำมาซึ่ง 3 เสาหลัก คือ พลังงานมั่นคง + เพิ่มพลังงานสะอาด + ประหยัดทั้งระบบ

1. ความมั่นคงระดับประเทศ: ทำให้คนไทยมีไฟฟ้าใช้เสมอ แม้มีแหล่งพลังงานหลากหลายและกระจายตัว
2. สิ่งแวดล้อมดีขึ้น: เพิ่มการใช้พลังงานหมุนเวียนได้อย่างเป็นระบบและมีเสถียรภาพ

3. เศรษฐกิจพลังงานใหม่:

• ลดการสูญเสียไฟฟ้าจากการส่งในระยะไกล
• รองรับเทคโนโลยีใหม่ เช่น รถยนต์ไฟฟ้า (EV)
• เปิดโอกาสให้เกิดธุรกิจพลังงานในชุมชน เช่น การผลิต/ขายไฟคืนกริดแบบเรียลไทม์ (ภาพอนาคตที่ต้องเกิดขึ้นแน่)
• ตัวอย่างต่างประเทศ: ออสเตรเลียมี Community Battery และมีการใช้ EV ส่งไฟคืนกริด (Vehicle-to-Grid หรือ V2G)

Smart Grid, Data Center, และความยั่งยืน คือระบบเดียวกัน

คุณนิทัศน์ชี้ว่า 3 สิ่งนี้แยกจากกันไม่ได้ในการสร้างเมืองอัจฉริยะ:

• Data Center (DC) ต้องการพลังงานสะอาดเพื่อลดคาร์บอน
• พลังงานหมุนเวียน ต้องการ Smart Grid (AI/ระบบบริหาร) เพื่อสร้างความเสถียร
• ทั้งหมด ช่วยลดการปล่อยคาร์บอนและนำไปสู่ความยั่งยืน

ตัวอย่างสิงคโปร์: แม้ไม่มีพื้นที่ผลิตพลังงานสะอาด แต่ใช้ ความฉลาด (Data Centers และระบบดิจิทัล) ในการจัดการพลังงานและข้อมูล สร้างเมืองที่ลื่นไหลและมีประสิทธิภาพสูง นี่คือภาพที่ประเทศไทยต้องตามให้ทัน

Smart Grid ไม่ใช่แค่เทคโนโลยีไฟฟ้า แต่เป็นระบบอัจฉริยะที่เชื่อมโยงกับ AI, Data Center และนวัตกรรม เพื่อสร้าง ความมั่นคงด้านพลังงาน และขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทยไปสู่ ความยั่งยืน